Arolwg Blynyddol o'r Boblogaeth - Gallu darllen, ysgrifennu a deall Cymraeg llafar n ôl oedran, rhyw a blwyddyn

Defnyddir Llawfer safonol yn y tabl hwn: [a] = cyfartaledd, [r] = diwygiedig, [t] = cyfanswm, [u] = dibynadwyedd isel.

Dewisiadau gweld

Hidlwyr

Disgrifiad o’r data ( o 2 wedi'u dewis2 dewis y mae modd eu dewis)

Sgiliau Cymraeg ( o 3 wedi'u dewis3 dewis y mae modd eu dewis)

Oedran ( o 8 wedi'u dewis8 dewis y mae modd eu dewis)

Rhyw ( o 3 wedi'u dewis3 dewis y mae modd eu dewis)

Blwyddyn ( o 85 wedi'u dewis85 dewis y mae modd eu dewis)


Gwerthoedd dataDisgrifiad o’r dataSgiliau CymraegOedranRhywBlwyddyn
882,300 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2009
552,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2021
1,009,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2017
876,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2009
509,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
557,200 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2021
1,022,800 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2021
1,012,300 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2017
938,800 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2013
869,300 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2010
910,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2006
935,600 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2004
548,900 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2023
554,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2021
1,012,900 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2023
1,014,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2021
992,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2019
1,011,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2018
955,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2015
942,900 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2014
917,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2012
881,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2010
878,600 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2007
908,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2006
919,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2005
937,600 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2005
531,200 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2024
549,200 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2023
553,800 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2022
549,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2021
985,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2024
1,020,800 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2023
1,019,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2022
1,021,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2022
1,014,300 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2020
993,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2020
1,037,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2019
1,020,600 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2018
983,200 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2016
954,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2016
965,900 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2015
948,900 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2014
916,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2013
918,400 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2012
891,900 [t] [r]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2011
885,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2010
886,300 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2008
868,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2008
888,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2007
901,800 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2007
917,200 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2006
916,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2006
931,400 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2005
931,400 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2005
518,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2024
531,400 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2024
536,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2024
553,600 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2023
556,400 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2023
547,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2022
546,900 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2022
554,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2022
958,600 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
968,600 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2024
995,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2024
1,001,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2024
1,005,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2023
1,024,300 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2023
1,023,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2022
1,013,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2022
1,019,200 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2021
1,016,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2021
1,000,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2020
997,600 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2020
1,012,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2019
1,030,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2019
1,044,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2018
1,032,400 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2018
1,002,400 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2017
997,300 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2017
974,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2016
965,400 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2016
957,300 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2015
962,300 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2015
954,800 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2014
949,100 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2014
929,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2013
921,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2013
916,800 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2012
917,300 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2012
919,800 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2011
900,700 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2011
894,200 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2011
882,400 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2010
894,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2009
900,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2009
878,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2008
869,600 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2008
885,000 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmCyfanswmBlwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2007
553,500 [t]NiferDeall Cymraeg llafarCyfanswmMerchedBlwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2020
Yn dangos 1 i 100 o 11,808 rhes
Page 1 of 119

Prif wybodaeth

Diweddariad mwyaf diweddar
25 Medi 2025
Disgwylir y diweddariad nesaf
9 Hydref 2025
Dynodiad
Ystadegau swyddogol
Darparwr data
Y Swyddfa Ystadegau Gwladol (y SYG)
Ffynhonnell y data
Arolwg Blynyddol o’r Boblogaeth (APS)

Nodiadau data

Diwygiadau
  • 25 Medi 2025
  • 25 Medi 2025
Talgrynnu wedi'i wneud

Mae'r ffigurau wedi'u talgrynnu i'r 100 agosaf ac felly mae'n bosibl y bydd rhai mân anghysondebau ymddangosiadol rhwng swm yr eitemau sy'n rhan ohonynt a'r cyfansymiau fel y'u dangosir.

Trosolwg

Crynodeb o’r set ddata a newidynnau

Mae'r set ddata hon yn dangos faint o bobl 3 oed neu'n hŷn sy'n dweud eu bod yn gallu darllen, ysgrifennu a deall Cymraeg llafar. Mae'r ffigurau ar gyfer dyddiad gorffen pob blwyddyn.

Mae'r wybodaeth wedi'i rhannu yn ôl:

  • Grŵp oedran – yr ystod oedran y mae pobl yn perthyn iddo.
  • Rhyw – p'un a yw'r bobl yn ddynion neu'n ferched.
  • Blwyddyn sy'n dod i ben – y cyfnod y mae'r amcangyfrif yn ymwneud ag o (er enghraifft, blwyddyn sy'n dod i ben 31 Mawrth 2023).
  • Mesur – amcangyfrif o nifer neu ganran y bobl 3 oed neu'n hŷn sy'n dweud eu bod yn gallu darllen, ysgrifennu a deall Cymraeg llafar.

Gallwch ddefnyddio'r set ddata hon i weld sut mae sgiliau iaith Gymraeg yn wahanol rhwng grwpiau oedran, rhwng dynion a merched, a sut mae'n newid dros amser.

Cyfrifo neu gasglu data

Daw'r data o'r Arolwg Poblogaeth Blynyddol (APS), sy'n set ddata flynyddol sy'n deillio o Arolwg o'r Llafurlu (LFS) a gynhaliwyd gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol (ONS). Mae data ar lefel awdurdod lleol wedi bod ar gael ers 2001, pan gyflwynwyd sampl uwch (tua 350% yn fwy na'r arolwg safonol).

Ers 2004, mae'r APS wedi cael ei gynhyrchu fel data flynyddol treigl, gyda phob cyfartaledd blynyddol treigl yn cwmpasu cyfnod o 12 mis ac yn cael ei ddiweddaru bob tri mis. Mae hyn yn darparu data mwy amserol tra'n gorgyffwrdd cyfnodau o naw mis. Mae'r set ddata dreigl yn cael hwb gan ymatebwyr sampledig ychwanegol i wella cadernid amcangyfrifon, yn enwedig ar gyfer daearyddiaeth ar lefel leol.

Ar gyfer y blynyddoedd 2001–2003, cymhwysir pwysau Cymreig-benodol i adlewyrchu ffigurau poblogaeth awdurdodau lleol yn well.

Yng nghanol mis Mawrth 2020, newidiodd cyfweliadau APS o wyneb yn wyneb i'r ffôn oherwydd pandemig COVID-19. Mae'r ONS yn monitro'r effaith ac yn ail-bwysoli'r data yn unol â hynny. Ailgyflwynwyd cyfweliadau wyneb yn wyneb yn hydref 2023. Awgrymodd cymharu cyfweliadau wyneb yn wyneb cyn 2020 â chyfweliadau ffôn gynnydd bach yn nifer yr ymatebwyr sy'n adrodd gallu siarad Cymraeg, felly cynghorir bod yn ofalus wrth ddehongli tueddiadau ar draws y cyfnod hwn.

Mae'r arolwg yn casglu gwybodaeth am allu'r boblogaeth i siarad Cymraeg. Gofynnir i ymatebwyr 3 oed neu'n hŷn a ydynt yn gallu siarad Cymraeg, ac mae'r amcangyfrifon yn cael eu cyflwyno fel cyfrif neu ganrannau o siaradwyr Cymraeg.

Defnyddir dulliau dadansoddi a phwysoli safonol i sicrhau bod yr amcangyfrifon yn gynrychioliadol o'r boblogaeth.

Ansawdd ystadegol

Arferai’r amcangyfrifon hyn fod yn ystadegau swyddogol achrededig. Oherwydd gostyngiad mewn maint sampl yn yr Arolwg Poblogaeth Blynyddol (APS) yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ac oherwydd nad yw'r arolwg wedi'i ailbwysoli i'r amcangyfrifon poblogaeth diweddaraf, mae'r achrediad hwn wedi'i atal dros dro. Mae'r amcangyfrifon bellach wedi'u dynodi fel ystadegau swyddogol.

Mae'r ystadegau yn parhau i fod yn addas i'w defnyddio, ond dylai defnyddwyr nodi bod mwy o ansicrwydd, yn enwedig ar gyfer ardaloedd daearyddol llai neu is-grwpiau poblogaeth, lle mae amcangyfrifon yn llai dibynadwy. Dylid ystyried tueddiadau ochr yn ochr â ffynonellau gwybodaeth eraill am siaradwyr Cymraeg, megis Arolwg Cenedlaethol Cymru. Mae Llywodraeth Cymru o'r farn mai'r cyfrifiad o'r boblogaeth yw'r ffynhonnell allweddol ar gyfer mesur nifer y siaradwyr Cymraeg yng Nghymru.

Mae'r holl ddata APS yn seiliedig ar samplau, sy'n golygu bod y canlyniadau yn amcangyfrifon yn hytrach na chyfrif union. Mae gwir werth unrhyw fesur yn gorwedd o fewn ystod o amgylch yr amcangyfrif, gydag amrywioldeb yn cynyddu wrth i ddata ddod yn fwy manwl. Er enghraifft, mae amcangyfrifon ar lefel awdurdod lleol yn destun mwy o ansicrwydd nag amcangyfrifon ar lefel genedlaethol.

Mae ymatebion APS yn cael eu pwysoli i amcanestyniadau poblogaeth swyddogol. I ddechrau, roedd data 2020 yn seiliedig ar amcanestyniadau poblogaeth 2018, nad oeddent yn cyfrif am newidiadau o'r pandemig COVID-19. Ym mis Medi 2021, cafodd data'r APS eu hailbwysoli gan ddefnyddio amcangyfrifon poblogaeth wedi'u diweddaru sy'n deillio o Wybodaeth Amser Real (RTI) Refeniw a Thollau EM (HMRC), gan wella cywirdeb ar gyfer cyfraddau a lefelau cyffredinol.

Mae'r newidiadau hyn yn lleihau tuedd ystadegol posibl mewn agregau lefel uwch, ond efallai y bydd rhai dadansoddiadau llai yn dal i gael eu heffeithio oherwydd llai o faint sampl yn ystod y pandemig, gan arwain at amrywiad mwy eithafol mewn amcangyfrifon.

Cyhoeddwyd gan

Sefydliad
Llywodraeth Cymru
E-bost cysylltu
dataiaithgymraeg@llyw.cymru

Dewis y set ddata gyfan neu wedi'i hidlo i'w lawrlwytho

Dewis fformat lawrlwytho

Yn cynnwys y set ddata yn unig
Yn cynnwys y set ddata yn unig
Yn cynnwys y set ddata yn unig

Dewis fformat rhifau

Mae hyn yn cynnwys talgrynnu i leoedd degol a chomas er mwyn gwahanu miloedd
Mae hyn yn cynnwys talgrynnu i leoedd degol a chomas er mwyn gwahanu miloedd

Dewis iaith