Arolwg Blynyddol o'r Boblogaeth - Gallu darllen, ysgrifennu a deall Cymraeg llafar n ôl oedran, rhyw a blwyddyn

Defnyddir Llawfer safonol yn y tabl hwn: [a] = cyfartaledd, [r] = diwygiedig, [t] = cyfanswm, [u] = dibynadwyedd isel.

Gwerthoedd data	Disgrifiad o’r data	Sgiliau Cymraeg	Oedran	Rhyw	Blwyddyn
38.5	Canran	Darllen Cymraeg	16-24 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
20.5 [a]	Canran	Ysgrifennu Cymraeg	Cyfanswm	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
45,600	Nifer	Deall Cymraeg llafar	35-44 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
33.6 [a]	Canran	Darllen Cymraeg	16-24 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
19.8	Canran	Darllen Cymraeg	45-54 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
22.8 [a]	Canran	Ysgrifennu Cymraeg	Cyfanswm	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
68,900	Nifer	Deall Cymraeg llafar	16-24 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
58,000	Nifer	Deall Cymraeg llafar	35-44 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
42,900	Nifer	Deall Cymraeg llafar	55-64 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
36.8	Canran	Darllen Cymraeg	3-15 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
20.9 [a]	Canran	Darllen Cymraeg	35-44 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
19.0 [a]	Canran	Darllen Cymraeg	45-54 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
17.8 [a]	Canran	Darllen Cymraeg	65+ oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
21.6 [a]	Canran	Ysgrifennu Cymraeg	Cyfanswm	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
449,600 [t]	Nifer	Deall Cymraeg llafar	Cyfanswm	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
134,800 [t]	Nifer	Deall Cymraeg llafar	16-24 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
57,800	Nifer	Deall Cymraeg llafar	25-34 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
103,600 [t]	Nifer	Deall Cymraeg llafar	35-44 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
57,500 [t]	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	55-64 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
55,200	Nifer	Deall Cymraeg llafar	55-64 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
72,800	Nifer	Deall Cymraeg llafar	65+ oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
42.7	Canran	Darllen Cymraeg	3-15 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
22.1 [a]	Canran	Darllen Cymraeg	25-34 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
22.4	Canran	Darllen Cymraeg	25-34 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
53,700	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	65+ oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
18.7	Canran	Darllen Cymraeg	35-44 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
17.6	Canran	Darllen Cymraeg	55-64 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
15.3	Canran	Darllen Cymraeg	55-64 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
18.8	Canran	Darllen Cymraeg	65+ oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
16.7	Canran	Darllen Cymraeg	65+ oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
39,800	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	25-34 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
67,700 [t]	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	35-44 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
119,200	Nifer	Deall Cymraeg llafar	3-15 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
79,700 [t]	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	25-34 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
65,900	Nifer	Deall Cymraeg llafar	16-24 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
114,900 [t]	Nifer	Deall Cymraeg llafar	25-34 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
188,300 [t]	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	3-15 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
57,100	Nifer	Deall Cymraeg llafar	25-34 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
29,700	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	35-44 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
89,800	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	3-15 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
55,600	Nifer	Deall Cymraeg llafar	45-54 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
98,100 [t]	Nifer	Deall Cymraeg llafar	55-64 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
65,600 [t]	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	45-54 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
91,000	Nifer	Deall Cymraeg llafar	65+ oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
23.9 [a]	Canran	Darllen Cymraeg	Cyfanswm	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
39.7 [a]	Canran	Darllen Cymraeg	3-15 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
509,000 [t]	Nifer	Deall Cymraeg llafar	Cyfanswm	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
29.1	Canran	Darllen Cymraeg	16-24 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
59,100	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	16-24 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
21.7	Canran	Darllen Cymraeg	25-34 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
25,900	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	55-64 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
340,900 [t]	Nifer	Darllen Cymraeg	Cyfanswm	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
23.0	Canran	Darllen Cymraeg	35-44 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
97,000 [t]	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	65+ oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
18.1	Canran	Darllen Cymraeg	45-54 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
16.5 [a]	Canran	Darllen Cymraeg	55-64 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
665,500 [t]	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	Cyfanswm	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
43,400	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	65+ oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
50,800	Nifer	Darllen Cymraeg	16-24 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
958,600 [t]	Nifer	Deall Cymraeg llafar	Cyfanswm	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
40,400	Nifer	Darllen Cymraeg	45-54 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
75,600 [t]	Nifer	Darllen Cymraeg	35-44 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
735,400 [t]	Nifer	Darllen Cymraeg	Cyfanswm	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
51,800	Nifer	Darllen Cymraeg	65+ oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
118,100 [t]	Nifer	Darllen Cymraeg	65+ oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
31,500	Nifer	Darllen Cymraeg	55-64 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
241,900 [t]	Nifer	Deall Cymraeg llafar	3-15 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
122,700	Nifer	Deall Cymraeg llafar	3-15 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
354,600 [t]	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	Cyfanswm	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
69,900 [t]	Nifer	Darllen Cymraeg	55-64 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
46,100	Nifer	Darllen Cymraeg	25-34 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
194,000 [t]	Nifer	Darllen Cymraeg	3-15 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
310,900 [t]	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	Cyfanswm	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
89,100 [t]	Nifer	Darllen Cymraeg	25-34 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
113,200 [t]	Nifer	Darllen Cymraeg	16-24 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
43,000	Nifer	Darllen Cymraeg	25-34 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
39,800	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	25-34 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
102,000	Nifer	Darllen Cymraeg	3-15 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
35,100	Nifer	Darllen Cymraeg	45-54 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
42,100	Nifer	Darllen Cymraeg	35-44 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
92,000	Nifer	Darllen Cymraeg	3-15 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
394,600 [t]	Nifer	Darllen Cymraeg	Cyfanswm	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
38,000	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	35-44 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
101,500 [t]	Nifer	Deall Cymraeg llafar	45-54 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
46,000	Nifer	Deall Cymraeg llafar	45-54 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
98,500	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	3-15 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
66,300	Nifer	Darllen Cymraeg	65+ oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
75,500 [t]	Nifer	Darllen Cymraeg	45-54 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
163,800 [t]	Nifer	Deall Cymraeg llafar	65+ oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
109,700 [t]	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	16-24 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
31,700	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	45-54 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
33,900	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	45-54 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
25.3 [a]	Canran	Darllen Cymraeg	Cyfanswm	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
22.4 [a]	Canran	Darllen Cymraeg	Cyfanswm	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
31,600	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	55-64 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
62,400	Nifer	Darllen Cymraeg	16-24 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
33,500	Nifer	Darllen Cymraeg	35-44 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
50,600	Nifer	Ysgrifennu Cymraeg	16-24 oed	Dynion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
38,300	Nifer	Darllen Cymraeg	55-64 oed	Merched	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
38.5 [a]	Canran	Ysgrifennu Cymraeg	3-15 oed	Cyfanswm	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025

Yn dangos 1 i 100 o 11,808 rhes

Page 1 of 119

Prif wybodaeth

• Diweddariad mwyaf diweddar: 25 Medi 2025
• Disgwylir y diweddariad nesaf: 9 Hydref 2025
• Dynodiad: Ystadegau swyddogol
• Darparwr data: Y Swyddfa Ystadegau Gwladol (y SYG)
• Ffynhonnell y data: Arolwg Blynyddol o’r Boblogaeth (APS)

Nodiadau data

• Diwygiadau:
  • 25 Medi 2025
  • 25 Medi 2025
• Talgrynnu wedi'i wneud:

  Mae'r ffigurau wedi'u talgrynnu i'r 100 agosaf ac felly mae'n bosibl y bydd rhai mân anghysondebau ymddangosiadol rhwng swm yr eitemau sy'n rhan ohonynt a'r cyfansymiau fel y'u dangosir.

Trosolwg

• Crynodeb o’r set ddata a newidynnau:

  Mae'r set ddata hon yn dangos faint o bobl 3 oed neu'n hŷn sy'n dweud eu bod yn gallu darllen, ysgrifennu a deall Cymraeg llafar. Mae'r ffigurau ar gyfer dyddiad gorffen pob blwyddyn.

  Mae'r wybodaeth wedi'i rhannu yn ôl:

  • Grŵp oedran – yr ystod oedran y mae pobl yn perthyn iddo.
  • Rhyw – p'un a yw'r bobl yn ddynion neu'n ferched.
  • Blwyddyn sy'n dod i ben – y cyfnod y mae'r amcangyfrif yn ymwneud ag o (er enghraifft, blwyddyn sy'n dod i ben 31 Mawrth 2023).
  • Mesur – amcangyfrif o nifer neu ganran y bobl 3 oed neu'n hŷn sy'n dweud eu bod yn gallu darllen, ysgrifennu a deall Cymraeg llafar.

  Gallwch ddefnyddio'r set ddata hon i weld sut mae sgiliau iaith Gymraeg yn wahanol rhwng grwpiau oedran, rhwng dynion a merched, a sut mae'n newid dros amser.

• Cyfrifo neu gasglu data:

  Daw'r data o'r Arolwg Poblogaeth Blynyddol (APS), sy'n set ddata flynyddol sy'n deillio o Arolwg o'r Llafurlu (LFS) a gynhaliwyd gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol (ONS). Mae data ar lefel awdurdod lleol wedi bod ar gael ers 2001, pan gyflwynwyd sampl uwch (tua 350% yn fwy na'r arolwg safonol).

  Ers 2004, mae'r APS wedi cael ei gynhyrchu fel data flynyddol treigl, gyda phob cyfartaledd blynyddol treigl yn cwmpasu cyfnod o 12 mis ac yn cael ei ddiweddaru bob tri mis. Mae hyn yn darparu data mwy amserol tra'n gorgyffwrdd cyfnodau o naw mis. Mae'r set ddata dreigl yn cael hwb gan ymatebwyr sampledig ychwanegol i wella cadernid amcangyfrifon, yn enwedig ar gyfer daearyddiaeth ar lefel leol.

  Ar gyfer y blynyddoedd 2001–2003, cymhwysir pwysau Cymreig-benodol i adlewyrchu ffigurau poblogaeth awdurdodau lleol yn well.

  Yng nghanol mis Mawrth 2020, newidiodd cyfweliadau APS o wyneb yn wyneb i'r ffôn oherwydd pandemig COVID-19. Mae'r ONS yn monitro'r effaith ac yn ail-bwysoli'r data yn unol â hynny. Ailgyflwynwyd cyfweliadau wyneb yn wyneb yn hydref 2023. Awgrymodd cymharu cyfweliadau wyneb yn wyneb cyn 2020 â chyfweliadau ffôn gynnydd bach yn nifer yr ymatebwyr sy'n adrodd gallu siarad Cymraeg, felly cynghorir bod yn ofalus wrth ddehongli tueddiadau ar draws y cyfnod hwn.

  Mae'r arolwg yn casglu gwybodaeth am allu'r boblogaeth i siarad Cymraeg. Gofynnir i ymatebwyr 3 oed neu'n hŷn a ydynt yn gallu siarad Cymraeg, ac mae'r amcangyfrifon yn cael eu cyflwyno fel cyfrif neu ganrannau o siaradwyr Cymraeg.

  Defnyddir dulliau dadansoddi a phwysoli safonol i sicrhau bod yr amcangyfrifon yn gynrychioliadol o'r boblogaeth.

• Ansawdd ystadegol:

  Arferai’r amcangyfrifon hyn fod yn ystadegau swyddogol achrededig. Oherwydd gostyngiad mewn maint sampl yn yr Arolwg Poblogaeth Blynyddol (APS) yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ac oherwydd nad yw'r arolwg wedi'i ailbwysoli i'r amcangyfrifon poblogaeth diweddaraf, mae'r achrediad hwn wedi'i atal dros dro. Mae'r amcangyfrifon bellach wedi'u dynodi fel ystadegau swyddogol.

  Mae'r ystadegau yn parhau i fod yn addas i'w defnyddio, ond dylai defnyddwyr nodi bod mwy o ansicrwydd, yn enwedig ar gyfer ardaloedd daearyddol llai neu is-grwpiau poblogaeth, lle mae amcangyfrifon yn llai dibynadwy. Dylid ystyried tueddiadau ochr yn ochr â ffynonellau gwybodaeth eraill am siaradwyr Cymraeg, megis Arolwg Cenedlaethol Cymru. Mae Llywodraeth Cymru o'r farn mai'r cyfrifiad o'r boblogaeth yw'r ffynhonnell allweddol ar gyfer mesur nifer y siaradwyr Cymraeg yng Nghymru.

  Mae'r holl ddata APS yn seiliedig ar samplau, sy'n golygu bod y canlyniadau yn amcangyfrifon yn hytrach na chyfrif union. Mae gwir werth unrhyw fesur yn gorwedd o fewn ystod o amgylch yr amcangyfrif, gydag amrywioldeb yn cynyddu wrth i ddata ddod yn fwy manwl. Er enghraifft, mae amcangyfrifon ar lefel awdurdod lleol yn destun mwy o ansicrwydd nag amcangyfrifon ar lefel genedlaethol.

  Mae ymatebion APS yn cael eu pwysoli i amcanestyniadau poblogaeth swyddogol. I ddechrau, roedd data 2020 yn seiliedig ar amcanestyniadau poblogaeth 2018, nad oeddent yn cyfrif am newidiadau o'r pandemig COVID-19. Ym mis Medi 2021, cafodd data'r APS eu hailbwysoli gan ddefnyddio amcangyfrifon poblogaeth wedi'u diweddaru sy'n deillio o Wybodaeth Amser Real (RTI) Refeniw a Thollau EM (HMRC), gan wella cywirdeb ar gyfer cyfraddau a lefelau cyffredinol.

  Mae'r newidiadau hyn yn lleihau tuedd ystadegol posibl mewn agregau lefel uwch, ond efallai y bydd rhai dadansoddiadau llai yn dal i gael eu heffeithio oherwydd llai o faint sampl yn ystod y pandemig, gan arwain at amrywiad mwy eithafol mewn amcangyfrifon.

• Adroddiadau cysylltiedig:
  • Data am y Gymraeg o'r Arolwg Blynyddol o'r Boblogaeth
  • Welsh language data from the Annual Population Survey

Cyhoeddwyd gan

• Sefydliad: Llywodraeth Cymru
• E-bost cysylltu: dataiaithgymraeg@llyw.cymru

Metadata

Ni chaiff y metadata ar gyfer y set ddata hon ei gynnwys pan fyddwch yn lawrlwytho’r data. Gallwch lawrlwytho hwn ar wahân. Mae hyn yn cynnwys yr holl wybodaeth o dab ‘Am y set ddata hon’.